Gebelikte D Vitamini
Günümüzde kapalı ortamlarda uzun süre geçirilmesi ve sağlıksız beslenme nedeniyle toplumdaki eksikliği giderek artan D vitamini, kemik metabolizmasında etkilidir. D vitamini bitkilerden ergokalsiferol (D2) , hayvansal gıdalardan kolekalsiferol (D3) olarak alınmaktadır. Ayrıca ciltte ultraviyole ışınları ile dehidrokolesterolden sentezlenmektedir. Hayatın her döneminde yeterli düzeyde alınması gereken D vitamini, özellikle gebelikte hem anne hem de bebek için hayati bir öneme sahiptir. D vitamininin görevi, kalsiyum ve fosforun kan seviyelerini düzenlemektir. Bu elementler gebelikte, sizin olduğu kadar, bebeğinizin de kemik ve diş gelişiminde kullanılır.
Gebelikte vitamin D eksikliği olursa, doğacak bebekte gelişme geriliği ve iskelet bozuklukları görülebilir. Aynı zamanda, bebeğin doğum kilosunu da etkilediğini biliyoruz. Gebeliğin son 3 ayında bebeğin kemik oluşumu için kalsiyum ve fosfora gereksinim artmaktadır. Gebelikte eksik D vitamini alan bebekler, doğum sonrası da uzun dönemde bazı sorunlarla karşılaşabilirler. Bu bebekler düşük kemik yoğunluğu ile doğarlar ve 8-9 yaşına geldiklerinde de kemik kitleleri yaşıtlarına göre düşüktür. Yaşamın ilerleyen yıllarında da osteoporoz (kemik erimesi) riskiyle karşı karşıyadırlar. Anne adayı da D vitamini eksikliğinden etkilenir. Gebelik zehirlenmesi (preeklempsi) ve sezaryen doğum olasılığı artar.
Gebe kadınlarda önerilen günlük D vitamini, güneş ışığına yeterli maruz kalamayan anne adaylarında 4000 IU dir. Yeterli D vitamini sağlamak için en iyi yol basit takviye yöntemidir. Takviye alırken, seçimleriniz iki D vitamini formu arasında olacaktır. Ergokalsiferol, D vitamininin vejetaryen şeklidir ve ergokalsiferol, genellikle balık karaciğer yağı ya da koyunlardan lanolin kaynaklı hayvansal formdur. Kolekalsiferol formu vücut için en çok emilebilir ve kullanılabilir formdur, ancak vegan olduğunuz takdirde ergokalsiferolü seçmelisiniz. Doğal yollardan ise Gebeler, D vitamininden zengin olan yumurta, süt, yoğurt, karaciğer ve balık (somon, sardalye, uskumru gibi) tüketimine önem vermelidir.
Bir yumurta 20, bir bardak süt 100, 1 tatlı kaşığı balık yağı 400, 100 gram somon balığı 345 ünite D vitamini içermektedir. D vitamini için güneşlenme önemli bir kaynaktır. Derinin hafif pembeleşmesinin gerçekleştiği 15-30 dakika güneşlenme ile 2000 ünite D vitamini üretilmektedir. Ülkemizde 2005 yılında yapılan araştırmada gebelerde % 81,7 ve bebeklerde % 40 oranında D vitamini eksikliği saptanmıştır. Özellikle son yıllarda bebeklerde 400 ünite/gün olarak verilen D vitamini desteği, raşitizm oranında belirgin azalma sağlamıştır. Ayrıca gebeliğin 3’üncü ayından itibaren hamilelik boyunca ve doğum sonrası 6 aya kadar günlük 900 ünite D vitamini desteği sürdürülmektedir.
Günümüzde birçok hastalığın temelinde D vitamini eksikliği suçlanmakta ve kan testiyle bakıldığında, tüm bireylerde D vitamini eksikliğine çok sık rastlamaktayız. Sonuç olarak; gebelik ve emziklilik dönemindeki D vitamini eksikliği ve yetersizliği hem anne sağlığını hem de bebek sağlığını ve her ikisinin ileriki yaşamlarını olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Bu nedenle hem beslenme yönü ile hem de D vitamininden zengin gıdalar yönü ile takviye mutlaka yapılmalı yine de yeterli olmuyorsa D vit ampul ve damlaları ile tedavi sağlanmalıdır.
