İSHAL
Çocuğun alışılmış sayıdan (üçten) fazla ve normal kıvamdan farklı dışkılaması durumuna ishal denir. İshal,çocuğun vücudunda su ve tuz kaybına yol açar. Hatta ileri safhalarda ölüme neden olabilir.
Süt çağı çocuklarının bağırsakları çok duyarlı olduğundan kolaylıkla ishal olurlar. Çocuklarda başlıca ishal nedenleri şunlardır:
-Beslenme Hataları
-Aşırı beslenme (Özellikle süt çocuklarında görülür.)
-Az beslenme (Uzun süre yetersiz beslenen süt çocuklarında açlık ishalleri
görülür.)
-Mide bağırsak alerjisi: inek sütü ve diğer besinler alerjiye neden olur.
-Enfeksiyon hastalıkları: Bakteri veya virüslere bağlı bağırsak enfeksiyonlarında şiddetli ishaller görülebilir. Tifo, dizanteri, kolera ,yaz ishali gibi.
-Bağırsak parazitleri: Çocukta görülen ishalin kaynağı olabilir.
-Zehirlenmeler:ilaç veya bazı zehirli maddelerin alınması sonucu çocuklarda
ishal ve kusma görülür.
İlk 4-6 ay anne sütü ile beslenen bebeklerde ishal daha az görülür. ishal, çocuklarda önemli beslenme bozukluklarına yol açar.İshal sırasında çocuktaki su ve tuz kaybı mutlaka yerine konulmalıdır. Ağızdan verilen şeker, tuz, karbonat eriyiği hayat kurtarıcıdır.
Su kaybı belirtileri olan çocuklara ishal paketleri (ORS) verilmelidir (75-100 ml/kg 4- 6 saat içinde). Bu paketler, sağlık kuruluşları ve eczanelerden temin edilebilir. Hazır ishal paketi temin edilmediği durumlarda bu paket evde hazırlanabilir:
-5 su bardağı kaynatılıp soğutulmuş su
-2 çorba kaşığı toz şeker
-1 çay kaşığı tuz,1 çay kaşığı karbonat
İshali olan çocuklara her sulu kakadan sonra en az 1 çay bardağı bu karışımdan verilmelidir. Çocuklar bunun tadından hoşlanmazlarsa meyve suyu ile karıştırılabilir. Bu ishal içeceği, çocuğu tedavi etmek için değil; sadece vücudundaki su ve tuz kaybını önlemek içindir.
İshalli çocuğun bağırsaklarında emilim az olacağından, eskisinden daha kuvvetli yiyeceklerle beslenme ihtiyacı doğar. Bunun için çocuğun sulu, fakat besin değeri yüksek, sindirimi kolay yiyeceklerle az az ve sık sık beslenmesine devam edilmelidir. Bu yiyecekler:
-Anne sütü (emiyorsa)
-Bol miktarda kaynatılıp soğutulmuş su
-Elma,şeftali , havuç ,muz gibi meyvalar
-Açık çay
-Ayran
-Yağsız çorbalar
-Pirinç lapası, yağsız yoğurt
-Havuç, patates püresi vb.
-Pişmiş yağsız et
Anne sütü ile beslenen çocuk ishal olursa emzirmeye devam etmelidir. Çocuk emmiyorsa inek sütü alıyorsa inek sütünü sulandırma iki misli fazla olmalıdır. Çocuğun dışkısında kan varsa, dışkı sayısı 8-10 defadan fazla ise, yüksek ateşi ve kusması varsa, ishal birkaç gündür devam ediyorsa, ağız ve dilde kuruluk, dalgınlık, idrar yapamama veya çok az yapma, gözlerde ve bıngıldakta çökme ve karın derisinde gerginliği kaybetme gibi belirtilerden biri ya da birkaçı görülürse çocuk vakit geçirmeden doktora götürülmelidir.
Bebeklerin ve küçük çocukların ishalden korunması için yeterli ve dengeli beslenmesi gerekir.İlk 4-6 ay anne sütü çocuk için en ideal besindir. 6. aydan sonra ek besinler verilmelidir.İçme suyu temizliğinden emin olunmuyorsa su kaynatılmalıdır. Çocuğa verilecek tüm besinler taze, temiz olmalıdır. Sonra ek besinler verilmelidir. Sebze ve meyveler bol su ile 3-4 kez yıkanmalıdır. Yiyeceklerin hazırlanması, pişirilmesi ve saklanması sağlık kurallarına uygun şekilde, temiz ortamda yapılmalıdır. En önemlisi de anne, çocuğun bezini değiştirdikten sonra, kendisi tuvaletten çıktıktan sonra, yiyecekleri hazırlamadan ve bebeği beslemeye başlamadan önce ellerini sabunla iyice yıkamalıdır. Tuvaletler temiz tutulmalıdır. Sinek ve böceklerle mücadele edilmelidir. Çöpler kapalı torbalar içinde saklanmalıdır.
