Makedonya Bağ Rotası

Son dönem gezilerimi doğu Avrupa ve Balkanlar üstüne yoğunlaştırıp ve sanki balkanlar turuna çıkıp da her yerde yarım saat durup mola verir gibi değil de, en küçük ülkede bile en az bir hafta gezerek yaşamaya çalışıyorum. 

Siz bu yazıyı okumadan hemen önce döndüğüm Makedonya Bağ Turunu hazır mevsim daha yaza dönmeden önce sizlerle paylaşmak istedim. Çünkü gereçekten iyi potansiyele sahip yerel üzümleri de olan Makedonya'da şarap üretimi yüzyıllar öncesine dayansa da belli zamanlarda etnik ve dini yapısı, Osmanlı egemenliği ve yakın zamanda ekonomik sıkıntılar nedeniyle üretimde süreklilik sağlanamadığı olmuş. Ve özellikle son yıllarda kaliteye yönelik şarap üretiminde ve üretici sayısında belirgin bir artış da söz konusu.

Ben gezi rotasını planlarken Üsküp'ten başlayıp Üsküp'te bitireceğim bir çepeçevre tur olarak planladım ancak çok rahatlıkla söyleyebilirim ki araç kiralyıp farklı noktada bırakma farkı ödeme gibi bir derdiniz yoksa Ohrid'teki havaalanını dönüş için değerlendirmek akıllı bir tercih olabilir.

Nerede Ne Yenir?

Üsküp'te Destan Restoran'da Çorba, Köfte (Kebab), Kurufasulye veya Kosmos'ta Köfte, Sucuk, Cacık yenilebilir.  Taşköprü'yü geçince Kolektiv'de sosis ve Craft Biraların tadına bakılabilir. Chateau Kamnik içindeki Hunter's Lodge Kamnik restoranında tadım menüsü veya a ala carte menüden dilediğinizi seçebilirsiniz. 

Chateau Sopot Bağlarına karşı keyifle menünün tadı çıkartılabilir.

Stobi Şaraphanesi'nde Findine ve bistro tarzı menüden istediklerinizi deneyebilirsiniz.

Popova Kula Bağları'nda şarap tadım seti alabilir, a la carte menüden seçim yapabilirsiniz.

Royal Winery Queen Maria'nın içindeki Memento restoranda a la carte menü'den seçimlerinizi yapabilir, dilerseniz yerel üretim mavi şarabı deneyebilirsiniz

Ciflik Winery a la carte menüsünü deneyebilirsiniz.

Üsküp eski şehir merkezi birkaç güzel geleneksel köfte (Makedonlar kebap diyorlar) dükkanı ve gündüz açık olan Türk Çarşısı dışında ne yazık ki çok büyük bir cazibe merkezi değil. Taş Köprü'nün diğer tarafı, yani yeni şehir tarafında daha çok modern pub, restoran ve cafeler var ve çok daha canlı. Bu noktada 5 yıldızlı Bushi Spa Hotel eski şehir merkezi içinde tercih edilebilir ancak Köprünün diğer tarafında çok daha fazla seçenek var ve kesinlikle değerlendirilebilir. 

Üsküp Türk Çarşısı içinde birkaç eski eşya ve antika dükkanında ilginize göre objeler bulabilmek mümkün. Pazar günleri ayrıca yenişehir tarafında kurulan yerel pazar girişinde de yine kaldırımlarda farklı objeler satan birkaç satıcıya rastlamak mümkün olsa da bir fleamarket için eskişehir tarafındaki pazar yerinden itibaren vardar kıyısına uzanan satıcılara bir göz atmaya değer.

Makedonya'da 80'den fazla kayıtlı yerel şarap üreticisi var, ancak büyük üreticilerin sayısı 10'u geçmiyor. Makedonya'nın en büyük üreticisi 20 milyon litreye yaklaşan üretim miktarıyla Tikveş.

Makedonya'da eski Yugovlavya'nın güneşli topraklarında eskisi kadar meyve ve sebze maalesef uygun fiyatlı ve kaliteli bir şekilde raflara yansımıyor. Çarşı, pazar ve marketlerde taze meyve fiyatlarının Türkiye'yle aynı veya bira daha pahalı olduğunu bile söyleyebilirim. Hatta yerel pazarlarda tarla domateslere ilgi gösterince satıcılar Türkiye'deki üreticilerin boş hal kasalarını gösterince oldukça şaşırdım. Yine de bu noktada Türkiye'de her markette bu kadar güzel ve kaliteli ürünü bulmak maalesef Makedonya'dan daha zor diyebilirim. 

Üsküp'te birkaç tane küçük belki orta büyüklükte sayılabiliecek AVM var. Hatta bunlardan biri Migros yatırımlarından Ramstore. Bunun yanında Türk perakende dükkanların ve Türk marka ve ürünlerinin çoğunlukta olma nedeni serbest ticaret anlaşmaları ve iki ülke arasında vergi kolaylıkları. 

Gelelim bir bağ rotası olarak planladığım farklı bir Makedonya turundaki üreticilere ve bağlara. En önemli ve büyük üretici Tikveş bölgesinde yer alan ve ismini de bu bölgeden alan Tikveş. Tikveş yugoslavya zamanında devlet tesisi olarak var olan sonradan özelleşen ve hatta bir butik üretici olan Domaine Lepovo'yu da alarak üretim kapasitesini 20 milyon litreye kadar büyüten bir üretici. Rotanızda mutlaka olması gereken ancak üretim miktarı 80 bin litre civarında olan ve ürün çeşitliliği açısından da yenilikçi sayabileceğimiz Üsküp'teki Chateau Kamnik ise diğer bir üretici. Üsküp'ten rotanızı güneye çevirdiğinizde ise İlk karşılaşacağınız butik üreticilerden bir diğeri Chateau Sopot olacak. Chateau Sopot, ürün çeşitliliği açısından Kamnik kadar gelişmiş olmamakla birlikte yerel üzümlere de ürün gamında çok yer verdiği söylenemeyecek bir üretici. Sopot'tan sonra aynı güzergah üzerinde bu sefer Makedonya'nın en zengin ikinci yatırımcısına ait olan Stobi Winery yılda 4.5 milyon litrelik üretimiyle orta büyüklükteki tesislerin başında ancak oldukça teknolojik ve yeni, modern bir tesis olarak sizi karşılıyor. Üsküp'ten sonra üçüncü bir durak olarak Demirkapı'da iki üretici yaklaşık 5 dakika mesafeyle karşımıza çıkıyor. Bu yanyana kurulu iki bağda da yeme içme ve konaklama imkanları bulunuyor. Popova Kula ve Makedonya Kraliyet ailesinin şarap üretim tesisi olarak kurulmuş olan Royal Winery Queen Maria. Popova Kula orta büyüklükteki bir üretici iken daha büyük ölçekte üretim kapasitesine sahip olan Royal Winery Queen Maria 7 milyon litre kapasitesine rağmen şu anda üretiminin 2 milyon litrelerde olduğunu belirtiyor.
 

Yunanistan'da Selanik'i içine alan bir bölgenin adı olan Makedonya ismi nedeniyle, Yunanistan ve Makedonya arasında politik bir sürtüşme var. Bu sürtüşme Yunan halkı tarafından da kültürel ve tarihi anlamda destek buluyor. Yunanistan Makedonya isminde bir ülke kabul etmiyor, Makedonya'nın Avrupa Birliği başvuru sürecine de bu nedenle itiraz ediyor, bu ülkenin dış ticaret bağlantılarında da Avrupa Birliği'nde engel oluşturan itirazlarda ve engellemelerde bulunuyor.

Rotanızı Demirkapı'dan Ohri'ye doğru çevirdiğinizde daha önce de bahsettiğim, Bovin ve Tikveş, Tikveş'in satın alarak bünyesine kattığı Domaine Lepovo ve çok butik bir üretici olduğunu söyleyebileceğim Pivka winery yolunuza çıkıyor. Malesef bu noktada konaklama şansınız yok. Ancak Atatürk'ün askeri liseyi okuduğu eski adıyla Manastır yeni adıyla Bitola'ya ulaştığınızda kentin girişinde sizi orta büyüklükteki üreticilerden Lozar Winery şehrin çıkışında bulunan küçük bir kayak merkezine çıkan tepede yer alana Ciflik Winery bulunuyor. 

Ciflik Winery 20 bin litrelik ürünlerin tümünü kendi bağlarından kendi tesislerinde ve bir şarap yapım ekibi veya danışmanlık almadan şaşırtıcı derecede başarılı bir şekilde üretiyor. Özellikler yerel üzümleri, yerel üretim tank, fıçı ve ekipmanlarla üreten Ciflik Winery de Bovin gibi yerel üretimi savunan üreticilerden biri. 

Bitola'da Atatürk'ün askeri liseyi okuduğu bina artık bir müze. Ancak içinde arkeoloji eserleri ve birçok farklı dönemden eşyalar da bulunuyor. Bina içeriğinde Atatürk'le birebir ilgili çok fazla orjinal obje vs. beklememek gerek. Ama sadece yıllarını geçirdiği için sadece bina bile en azından bir 15-20 dakikanızı ayırıp ziyaret etmeniz gereken bir yapı olabilir. 

Manastır yani Bitola ile Ohrid arası biraz virajlı ve bir kanyon içinden ilerlediğiniz ve sonrasında bir tepe aşıp Ohri'ye ulaştığınız biraz uzun bir yol. Ancak bir o kadar da keyifli bulduğumu söyleyebileceğim bu yolun sonunda Ohri şehir öerkezi sizi karşılıyor. Çok büyük olmayan bir yazlıkçı kenti Ohri. Meydana bakan kafe ve restoranlar bahar mevsiminde de çocuğunlukla açık. Ancak tam kapasiteye gölün ısınmasıyla birlikte yaz mevsiminde ulaşan Ohri kendi merkezinde kalacaksanız sahilde yer alan 3 yıldızlı Nova Riviera iyi bir seçim olabilir.

Sevgili dostum ve çok değerli hocam Ayça Budak'ın annesi Ohrid'li olduğu için kendisine sormadan bu noktada yeme içme tavsiyesi almadan olmazdı: Konak Restoran'da alabalık yemeden dönülmüyor, söz dinledik.
 

Bu noktada Ohri şehir merkezindeki butik otel ve pansiyon villaların çoğunda ısıtma sistemlerinin ve klimalarının serin hava koşullarına uyum sağlamadığını ve uygun fiyatlarına rapmen yaz sezonu dışında tercih edilmemesi gerektiği konusunda dikkatli olunması gerekiyor. Bahar aylarında ziyaret etmeyi planlayanlar için Ohri şehir merkezinde bir yemek ve belki kahve molasından sonra çok da ilgi çekici olduğunu düşünmediğim Kuşadası, Bodrum, Marmaris veya Çeşme'deki merkezi turistik çarşıya kısaca bir göz atıp Ohri'ye 10km mesafedeki Struga'ya gitmek daha iyi bir seçim olabilir. Strauga kent merkezi içinden geçen ve Ohri gölünden kaynağını alan bir nehir olan Kara Drin üzerine kurulmuş köprüleriyle ilginç bir şehir. Struga'da Konak Restoran'da alabalık ve menüden seçeceğiniz kebap (yani balkan usulü köfteleri) deneyebilirsiniz. Bu noktadaki konaklama tercihiniz yaz dönemi yani yüksek sezon dışında ise Türk turizm gruplarından birine ait olan 5 yıldızlı Izgrev otel, Spa imkanlarıyla birlikte yol yorgunluğunu atabileceğiniz yerinde bir seçim olabilir. 

Makedonya, turizm, ticaret ve şarap üretimi konusunda gelişmekte olan ve bu noktada gastronomi anlamında da ileriye dönük umut vaadeden bir yapı sergilemekte. Ancak yine de michelin yıldızı denetim ve sisteminin uygulanmıyor olması, finedine restoran ve tadım menüsünün bir iki restoran hariç neredeyse bulunmaması bir ölçüde sunum ve yenilikçi mutfak çalışmaları konusunda açık olmasından da kaynaklanıyor. 

Smedrovka, Temjanika ve Vranec gibi yerel üzümlerin potansiyelinin yüksek olduğunu düşündüğüm gerçekten iyi ve ilginç örneklerle karşılaşmak mümkün. Özellikle, Kamnik, Ciflik, Stobi ve Popova Kula gibi üreticilerde iyi yemek ve şarap eşleşmeleri ve tadım imkanları mevcut. Neredeyse rezervasyon yaptırmadan gittiğim için kapıdan içeri bile almayan Tikveş hariç bütün üreticilerde bir şekilde bağ, üretim, tadım, bazılarında yemek ve hatta konaklama şansı olması bağ turizminin gelişmeye başladığına işaret ediyordu. 

Makedonya, sadece Üsküp veya Ohri'yle sınırlı kalmadığı sürece iyi bir turizm destinasyonu. Özellikle doğa sporları ve şarap turu ile ilgilenenler için vizesiz, rahat ulaşılabilir ve konforlu, lezzetli bir gezi noktası olarak mutlaka değerlendirilmesi gereken bütçe dostu bir tatil opsiyonu sağlıyor. 

Makedonya turu konusunda daha geniş bilgi almak veya aklınıza takılan her türlü soruda bana instagram hesaplarımdan ve iletişim bilgilerimden ulaşabilirsiniz. 

Yazın kapımıza dayandığı bu ay içinde keyifli tatilleriniz olması dileğiyle...