Kadının hem gebelik boyunca hem de gebelik öncesi sağlığı ve iyiliği, doğacak bebeğin tüm yaşamı boyunca sağlığını belirlemesi açısından hayati önem taşımaktadır. İnsan kromozomlarının sadece anneden alınmadığı gerçeği, üreme çağındaki erkeğin sağlığını da çok önemli bir pozisyona koyar. Yaşam tarzı, sağlık ve beslenme alışkanlıklarınızın tümü gözden geçirilmelidir . Doktora gitmeden önce, anne baba adayları olarak, sizlerin baş başa verip alacağınız önemli kararlar var. Paylaşarak alınan bu kararlar mutluluğunuzu bir kat daha arttıracak ve sorunları daha kolay aşmanızı sağlayacaktır.
İnsan gelişiminin en önemli kilometre taşları, bilinenin aksine, doğum esnasında değil, döllenmeyi takip eden ilk 8 hafta içerisinde oluşur. Yani ilk nefesle, doğumda değil çok daha öncesinde başlar oluşum mucizesi. Doğum; yani bebeğin annenin vücudunun dışına çıkması sırasında, bilinen hiçbir fiziksel özellik ve fonksiyon oluşmaz. Bebek zaten haftalar öncesinde dış dünyada yaşama hazırdır. Çoğu vücut bölümleri ve tüm organ sistemleri daha ilk 8 hafta içerisinde oluşmuş hatta fonksiyonuna başlamıştır. Kafa, göğüs, karın, kollar ve bacaklar gibi vücudun ana bölümleri döllenme sonrası 4. haftada tamamlanmıştır ve 8. haftada çoğu vücut yapılarının oluşmasıyla beraber, ufacık boyutu dışında, yenidoğan bir bebeğe benzer şekilde, insan görünümüne kavuşmuştur. Araştırmalar gösteriyor ki, kadının gebelik ve gebelik öncesi sağlığı, beslenmesi, yaşam stili seçimleri; bebeğin anne karnında büyümesi, vücut ölçüleri, ağırlığı, doğum kilosu hatta erken doğup doğmayacağını belirliyor. Daha da ilginci, aynı faktörler, tüm yaşam boyu sağlığını ve bilişsel kapasitesini etkiliyor. Bebeğin erişkin yaşlarındaki kalp hastalığı, damar sertliği, yüksek tansiyon, diyabet, öğrenme ve davranış bozuklukları, otizm, hiperaktivite gibi riskler de anne karnında maruz kalınan bu etkenlerle ilişkili. Bu araştırmalar, 20-30 yıllık sonuçları henüz verse de sonuçlar çok çarpıcı.
Sigarayı bırakınız. Çünkü sigara içen kadınlarda daha fazla oranda kısırlık, düşük, dış gebelik, ölü doğum ve düşük doğum ağırlıklı bebek görülmektedir. Sigara içen annelerin bebeklerinin okul çağında ve sonra ki yaşamlarında da başarıları, olumsuz olarak etkilenmektedir. Baba adayı da sigarayı bırakmalıdır. Sigara, sperm kalitesini bozabilir ve DNA yapısında anormalliklere neden olabilir. Ayrıca eşinizin pasif sigara içiciliği ile doğrudan sigara içmesi kadar zarar görebilirsiniz. Pasif sigara içiciliğinin günümüzde çok önemli etkileri olduğu ortaya çıktı. Uzun süredir kullanılan ilaçlar var ise doktorunuza danışmalısınız. Gebelik düşündüğünüz aylarda adet döneminin ikinci yarısında tomografi, mide filmi gibi filmlerde dikkat etmelisiniz. Alkolden uzak durunuz. Alkol alışkanlığınız var ise bu alışkanlığınıza ara vermelisiniz. Gebelik öncesi ve gebelik sırasında folic acid takviyesi almak, doğacak bebeklerde, NTD nöral tüp defekti (spina bifida ) adı verilen sinir sistemi hastalıklarının görülme olasılığını azaltıyor. Bu hastalıklar, döllenmeden 4 hafta içerisinde oluşur ve çoğu kadın bu dönemde gebe olduğunun bile farkında değildir. Bu hastalıktan korunmak için dolayısıyla, folic acid takviyesini üreme çağındaki tüm kadınlar almalıdır. Diyetle günlük 30 mg elemental demir alınması beslenme yetersizliği açısından düşük risk altında olan kadınlarda demir eksikliği proflaksisi için önerilmektedir. Gebeliğe hazırlık döneminde doğal ya da aşı ile bağışıklığı olmayan anne adayları; kızamıkçığa (rubella) karşı aşılanmalıdır. Çünkü gebeliğin ilk yarısında geçirilen bir kızamıkçık enfeksiyonu fetüste ciddi sakatlıklara ve anomalilere yol açar. Ayrıca bazı riskli anne adayları hepatit B ve virüsü, tetonoz ve grip gibi hastalıklara karşı aşılanmalıdır. Tetanoz, hepatit B ve grip aşıları gebelik dönemlerinde de yapılabilir olmasına karşın diğer aşılar yapılmamalıdır. Eksik aşılar gebelik öncesi tamamlanmalıdır.
Gebelik sadece bebeğin tüm vücudunun oluşup büyüdüğü bir dönem değil aynı zamanda doğum sonrası hayatta kalabilme donanımının bu küçücük yavruya kazandırıldığı bir süreçtir. Anne karnı da dahil yaşamın hiçbir döneminde, dengeli beslenme ve hareketli yaşamın yerine geçebilecek derecede olumlu bir faktör yoktur. Özellikle anne karnındaki dönem gelişimin ilk ve en önemli basamağını oluşturduğu için, gebelik sürecinde, sağlığına ve bu zararlı maddelere dikkat eden anne adayı doğacak çocuğunu, tüm yaşamı boyunca O’na sağlıklı bir zemin hazırlayarak dünyaya getirmiş olur. Bu bebeğin temelleri sağlam atılmıştır ve bu belki de O’nlar için yapabileceğimiz en önemli şeydir
Her şeyin istediğimiz gibi gitmesine, anneye ve bebeğine dikkatli bir bakım sağlayarak katkıda bulunabiliriz. Aynı zamanda toplumun tüm kesimlerinde bu bilinci artırmak, toplum sağlığı yönünden en önemli başlangıç noktasıdır. Anne adayının gebelikte maruz kalacağı sakıncalı bir maddenin, anne karnındaki bebeğin tüm hayatını nasıl olumsuz etkileyebileceği bilincinin oluşturulması ilk adım olmalıdır. Böyle bir yaklaşımla, hem toplumsal hem bireysel çok ağır sonuçları olabilecek, doğumsal kusurları ve öğrenme güçlüklerini belirli oranlarda önleyebiliriz.