Varis Hastaları için Sağlıklı Yaşam Alışkanlıkları

Varis, özellikle bacaklarda yüzeysel toplardamarların kalıcı bir şekilde genişlemesi, belirgin ve kıvrıntılı hale gelmesidir. Varisler, bacak ağrısı, bacaklarda ödem, ağırlık, dolgunluk hissi ve kramplar gibi yakınmalara yol açar. Yakınmalar ayakta durmakla, akşama doğru ve sıcak havalarda artar ve hastanın yaşam kalitesini olumsuz etkiler. Ayrıca, ince kılcal damar varisleri neden oldukları kötü görüntü ile hastayı kozmetik ve psikolojik açıdan rahatsız eder. Varisleri olan hastalar bir kalp ve damar cerrahisi doktoruna başvurarak muayene olmalıdır. Bacak toplardamar ultrasonografi (Renkli Doppler) incelemesi yapılarak kişiye özel tedavi planı hazırlanmalıdır. Bunun yanında, varisleri olan hastalara birtakım değerli öneriler sunulabilir.

1. Düzenli egzersiz yapın.

Aşağıdaki egzersizleri yaparak varislerin neden olduğu yakınmaları ve toplar damarda pıhtı oluşma riskinizi azaltabilirsiniz.

• Bisiklet sürmek, bacak ve baldır kaslarınızı çalıştırır ve toplardamarlarınızdaki kanın kalbe doğru geri dönüşüne katkıda bulunur.
• Yürüyüş sırasında baldır kaslarınız sırasıyla kasılıp gevşediği için özellikle baldırlarınızdaki toplardamarlarda biriken kanın sağlıklı bir şekilde boşaltılarak kalbinize doğru pompalanmasını sağlar. İş yerinizde mümkünse her saat başı yaklaşık 5 dakikalık bir yürüyüş önerilir.
• Yüzme sırasında yatay bir egzersiz yaptığınız için diğer egzersizlerde olduğu gibi yer çekimi bacak ve diz eklemlerinize basınç uygulamaz. Ayrıca baldır kaslarınızı sürekli aktif olarak çalıştırdığınız için kan dolaşımınızı destekler, bacaklar ve toplardamarlarınızı güçlendirir ve kan akışını iyileştirir.

1. Varis çorabı kullanın.

Bacak ağrısı, şişlik, bacakta dolgunluk hissi gibi yakınmalarınız varsa varis çorabı giydiğiniz günün sonunda daha iyi hissedersiniz. Varis çorapları bacağınıza dışarıdan basınç uygulayarak etki gösterir. Basınç, varis çorabının ayak bileği ve baldırı ne derece sıkıştıracağını belirtir. Yani etki gösterebilmesi için bacağınızı bir miktar sıkması gerekir. İlk birkaç gün buna alışmakta zorlanabilirsiniz. Ancak sabrederseniz kısa sürede alışır ve ileride çok rahat edersiniz. Varis çorabınızın hangi basınçta olacağı doktorunuz tarafından yazılan reçetede belirtilmiştir. Varis çorabınızı sabah saatlerinde ve işe başlamadan önce giyiniz. Akşam saatlerinde ve işten eve döndüğünüzde ise çıkartabilirsiniz.

1. Bacaklarınızı sıkça hareket ettirin.

Eğer iş yerinde ya da seyahat ederken uzun süre hareketsiz oturuyorsanız sık sık hareket etmek önemlidir. Baldır kaslarınız toplardamarlar içinde biriken kanı yukarıya, kalbe doğru pompalamaya yardım eder. Eğer uzun süre hareketsiz oturur ya da ayakta durursanız yer çekimi etkisiyle kan bacaklarınızda göllenir. Bu da bacaklarda şişliğe yol açar. Ayrıca hareketsiz durmak derin toplardamarlarda pıhtı oluşması riskini de arttırır.

Bu nedenlerle, örneğin; ayakta iken ayak parmak uçlarınızda yükselmek ve ardından topuklarınızı yere basmak şeklinde basit bir egzersizi işyerinizde yapabilirsiniz. Bu egzersizi 10 kez yapmak bacaklardaki toplardamarlarda kan akımını destekler. Özellikle işiniz uzun süre ayakta hareketsiz durmayı gerektiriyorsa (öğretmenlik, güvenlik görevlisi, berber vb) bu egzersizi yapmak bacaklarınızı rahatlatacaktır. İdeal olarak, eğer yapabiliyorsanız 30-60 dakikada bir en az 2 dakika süreyle yürümek önerilir.

1. Bacaklarınızı yukarı kaldırın.

Fırsat bulabilirseniz, gün içinde 2-3 kez, 10-15 dakika boyunca bacaklarınızı kalp seviyesi üzerine kaldırın. Bunu yapmak için sırtüstü düz yatın ve bacaklarınızın altına koyacağınız yastıklarla bacaklarınızı destekleyerek kalp seviyesinden 20-30 cm yükseltin.

1. Yüksek topuklu ayakkabı kullanmayın.

Yüksek topuklu ayakkabı giydiğinizde ayak ve baldır kaslarınız toplardamarlardaki kan akışına ideal pompa katkısında bulunamaz. Bu yüzden günlük kullanım için 5 cm’den fazla olacak şekilde yüksek topuklu ayakkabı tercih etmeyiniz. Bu ayakkabılar ağrı ve bacaklarda kramp gibi yakınmalarınızı arttıracaktır.

1. Bacaklarınızı sıcaktan koruyun.

Kışın hamam, sauna ya da kaplıca gibi ortamlarda bulunmak, yazın ise bacaklarınızı uzun süre güneş ışığı altında tutmak yakınmalarınızı arttırır. Bu yüzden bacaklarınızı düzenli ve uzun süre aşırı sıcakta tutmayın. Banyo yaptığınızda, banyonuzu bitirirken ayak bileklerinizden dizlerinize doğru soğuk su uygulamanız sizi rahat ettirecektir.

1. Bol Giysileri Tercih Edin

Vücudunuzun alt kısmında dar giysiler giymekten kaçının. Sıkı kemerler ya da bacağın üst kısmını sıkacak şekilde dar pantolonlar kan akımını zorlaştırır. Benzer şekilde belinizi sıkacak sıkı külotlu çoraplar da önerilmez.

Hepinize sağlıklı bacaklarınızla aktif bir yaşam dilerim.

Doç. Dr. İlker Kiriş                                                   İnstagram: doc.dr.ilkerkiris

Kalp ve Damar Cerrahisi                                        Web sitesi: www.ilkerkiris.com