BEBEKLERDE PAMUKÇUK HASTALIĞI

Pamukçuk ya da diğer adıyla oral kandidiyaz, “candida albicans” türü mantarın ağız içerisinde, mukozada yaptığı bir mantar enfeksiyonudur. Pamukçuğun belirtileri ise bebeğin ağız içinde herhangi bir yerde, yanakların iç tarafında, dilde, damakta, diş etlerinde beyaz renkte, silmekle kolay çıkmayan ve hafif kabarık olan süt kesiği ya da peynir görünümünde beyazımsı lekelerdir. Bu lekeler kazındığında, altındaki bölgenin yavaşça kanadığı görülür. Pamukçuk ağrı yaparak bebeğin huzursuz olmasına, ağlamasına, emme güçlüğüne, memeyi sık bırakmaya, beslenmede isteksizliğe, emme reddine neden olur. Vücut direnci normal olan bir bebekte hastalık ağızda, boğazda lokalize bir enfeksiyondur. Hastalık ilerlediğinde bebeğin poposunda pişikler, anne meme ucunda sürekli yanma hissi ve ağrılar görülür. 

Bebeklerde  görülen “candida  albicans” denilen bu mantar, genellikle erişkinlerde ağız  florasında ve vajinal florada bulunur. Normal doğum sonrası, candida  albicans bebeğin solunum yollarına ve sindirim sistemine geçebilir. Bu mantar hastalığı (pamukçuk) doğum sırasında bebeğe geçebildiği gibi ayrıca emme sırasında anne memesinden, biberondan ve yalancı memeden de bulaşabilir. Unutulmamalı ki pamukçuk hastalığı bulaşıcıdır. Anne  memesinden  bebeğe, bebekten anneye her zaman bulaşabilir.

Pamukçuk yenidoğan bebeklerde ve ilk bir yaş içerisinde çok sık görülen bir enfeksiyondur. Genellikle enfeksiyon, yenidoğan  bebeklerde 7 ila 10’uncu gün ortaya çıkar. Yenidoğan bebeklerde sık rastlanan bu hastalık türü birçok aileyi tedirgin etmekte  ve endişelendirmektedir. Fakat  hemen hemen her  bebekte bu rahatsızlık görülebilir.

Pamukçuk hastalığının tanı ve tedavisi

Pamukçuk hastalığının tanısı, muayene sırasında lezyonların görülmesi ile kolaylıkla konulur. Bebeğin ağız muayenesinde; ağız içinde herhangi bir yerde, yanakların iç tarafında, dilde, damakta, diş etlerinde beyaz renkte, silmekle kolay çıkmayan ve hafif kabarık olan süt kesiği ya da peynir görünümünde, beyazımsı lekeler görülür. Bu lekeler kazındığında ise altındaki bölgenin yavaşça kanadığı saptanır.
Pamukçuk hastalığının tedavisi; ağız bakımı, sıvı bikarbonat ile ağız silinmesi ve ilaç (nistatin) tedavisidir. Pamukçuk olan bebeğin uygun şekilde ağız temizliği yapılmalıdır. Öncelikle ağız temizliğini yapacak kişi uygun şekilde elini yıkamalıdır. Daha sonra steril gazlı bez işaret parmağına sarılır ve karbonatlı su ile ıslatılır. Karbonatlı su ise kaynatılmış daha sonra ılımış bir çay bardağı suya, silme bir çay kaşığı karbonat atılıp eritilerek hazırlanır. Bebeğin çenesi aşağı doğru çekilerek ağzı açılır; dil üstü, yanak içleri, damak ve diş etleri yumuşakça dairesel hareketlerle, arkadan öne doğru çekilip silinerek kanatmadan temizlenir. Ağza sokulan gazlı bez tekrar karbonatlı suya batırılmamalı ve bir kez kullanıldıktan sonra atılmalıdır. Bu tür ağız temizliği günde 2-3 kez tekrarlanır, lezyonlar çok fazla ise her emzirmeden sonra yapılır.

Pamukçuk hastalığında ilaç olarak nistatin kullanılır. Nistatin (mikostatin oral süspansiyon veya fungostatin oral süspansiyon 100000 IU=1  ml=20 damla) yenidoğan bebeklere 4 kez, 2 ml olacak şekilde 7 ila 10 gün arasında uygulanır. 2 ml ilacın 1 ml’si ağzın bir tarafına 1 ml’si ağzın diğer tarafına uygulanmalıdır. Temiz bir tabağın içine damlalık dolusu nistatin konulup işaret parmağına steril gazlı bez sarılır ve ilaca batırılarak bebeğin dili, dudakları ve yanaklarının iç kısmı silinerek kanatmadan temizlenir. Ağzında pamukçuk lezyonları olan çocuğun anne sütü almasında hiçbir sakınca yoktur. Pamukçuğu olmayan bir bebek nasıl besleniyorsa pamukçuklu bebek de aynı şekilde beslenir. Sağlıklı  bir yenidoğan bebekte hastalığın tedavisi genellikle kolaydır. Hastalık ilaç tedavisi ile hızlı ve etkili şekilde bir hafta içerisinde düzelir.